Antonius Deusing

Op Wereld Alzheimer Dag, 21 september jl, is er in het UMCG onderzoek gedaan om de ziekenhuiszorg voor mensen met cognitieve stoornissen, zoals geheugenproblemen, te verbeteren. Dit onderzoek is onder leiding van het UMCG uitgevoerd volgens de flashmobmethode: gelijktijdig hebben onderzoekers in dertien andere ziekenhuizen in Nederland hetzelfde onderzoek uitgevoerd. Het doel: in kaart brengen hoeveel oudere ziekenhuispatiënten cognitieve stoornissen hebben. En misschien wel belangrijker, of deze stoornissen worden herkend door artsen en verpleegkundigen. 

Ziekenhuiszorg voor mensen met dementie ondermaats
Uit onderzoek van Alzheimer Nederland in 2019  bleek dat ziekenhuizen onvoldoende zijn ingesteld op mensen met dementie en cognitieve stoornissen. Bij een cognitieve stoornis heeft iemand problemen met het verwerken van informatie, wat zich kan uiten in bijvoorbeeld vergeetachtigheid, verdwalen of het niet meer op kunnen lossen van problemen. Deze patiënten hebben daarom meer hulp en aandacht nodig tijdens de opname en na het ontslag. Daarnaast kan het betrekken van mantelzorgers beter. Deze en andere maatregelen kunnen bijdragen aan herstel, het voorkomen van complicaties en nieuwe opnames in het ziekenhuis. 

Herkennen van cognitieve stoornissen
De uitkomsten van het onderzoek van Alzheimer Nederland waren aanleiding voor hoofdonderzoekerBarbara van Munster, hoogleraar Interne Geneeskunde en voorzitter van het Alzheimer Centrum Groningen, om initiatief te nemen voor dit flashmob onderzoek: ‘Om maatregelen te kunnen nemen om de ziekenhuiszorg voor mensen met cognitieve stoornissen te verbeteren, moet je eerst weten hoe groot het probleem is. Hoeveel ouderen in het ziekenhuis hebben nu eigenlijk cognitieve stoornissen? En herkennen we dit wel goed als zorgverleners? Deze vragen zijn in Nederland nog niet eerder op zo’n grote schaal onderzocht. Willen we voorkomen dat deze kwetsbare patiënten in de war raken tijdens een ziekenhuisopname, of dat ze een paar dagen na ontslag weer terug zijn in het ziekenhuis omdat er onvoldoende zorg geregeld was thuis, dan moeten we als eerste herkennen bij welke patiënten hier extra aandacht voor nodig is. Op dit moment weten we niet hoe goed wij als zorgverleners zijn in het herkennen van cognitieve stoornissen bij ouderen in het ziekenhuis.’

Geheugentest en vragenlijst
Op 21 september zijn in de dertien deelnemende ziekenhuizen patiënten van 65 jaar en ouder die opgenomen zijn in het betreffende ziekenhuis benaderd. Door middel van een korte test hebben de onderzoekers een indruk gekregen van de cognitieve functies, zoals waarneming, aandacht, concentratie en geheugen van de patiënt . Daarnaast hebben zij de artsen en verpleegkundigen de vraag gesteld of zij denken dat er cognitieve problemen aanwezig zijn bij hun patiënt(en).

Samenwerking met studenten
In dit flashmob onderzoek hebben de onderzoekers samen met de toekomstige generatie van zorgverleners gewerkt om ook bij hen bewustzijn te creëren over dit onderwerp. Studenten van de opleiding Verpleegkunde en Toegepaste Psychologie hebben meegeholpen met het afnemen van de geheugentesten. Als aanvulling op dit leermoment in de praktijk, verzorgen enkele hogescholen in samenwerking met de ziekenhuizen extra onderwijs over de zorg voor kwetsbare ouderen met cognitieve stoornissen.

De flashmobmethode
De flashmobmethode is een nieuwe manier van onderzoek doen, waarmee in een heel kort tijdsbestek relatief eenvoudige, maar klinisch relevante vragen beantwoord kunnen worden.